• Litta is een duurzaam fietslampje met zonnecellen dat ook nog eens diefstal-proof is.
  • De Litta is een idee van industrieel ontwerper Mathijs ter Kuile. Hij wil 60.000 euro ophalen via crowdfundingplatform Kickstarter.
  • Zelfs op een winterse dag in de schaduw levert het zonnepaneeltje genoeg energie om het fietslampje enkele uren te laten branden.
  • Voor 30 euro krijg je een voor- en achterlamp als je de Kickstarter-campagne steunt. Leverdatum is augustus 2020.

Net als menig Nederlander stapte Mathijs ter Kuile ruim voor zijn tiende jaar op de fiets. En net als menig Nederlander hannest hij sindsdien met de verlichting van zijn tweewieler.

Het dynamo ging altijd wel een keer kapot, net als de vele losse fietslampjes die hij heeft versleten. Daar heeft de 25-jarige afgestudeerde industrieel ontwerper wat op gevonden: de Litta, een duurzaam  fietslampje met een mini-zonnepaneel dat ook nog eens diefstal-proof is.

Dat Ter Kuile hier niet op mocht afstuderen aan de TU Delft is veelzeggend: “Het probleem dat ik wilde aanpakken was te duidelijk, te concreet. Ze houden van vage problemen.”

Het fietslampjesprobleem springt inderdaad in het oog. Zeker in Amsterdam, waar het Litta-team woont. Bagagedragers hangen er vol trossen rode en witte ledlampjes. “Omdat ik technisch ben ingesteld en van een schone fiets houd, haalde ik ze er wel af”, vertelt Ter Kuile. “Hoewel ik op een gegeven moment doorkreeg dat ze minder werden gestolen als ik de oude lampjes liet hangen. Dieven weten dan niet welke het doen.”

Over die dieven gesproken: “Dat zijn heel normale mensen die te lui zijn om nieuwe fietsverlichting te halen en voor de gemakkelijke weg kiezen: stelen bij de buurman”, weet de ontwerper die een aantal van de fietslampjesdieven persoonlijk sprak.

Batterijen die op zijn en elastiekjes die knappen

Maar ook zonder dat er een dief aan te pas komt, kun je in het duister achterblijven met een setje losse ledlampjes. De batterijen zijn altijd net op als je in het donker naar huis moet fietsen. Of ze weigeren dienst na een hoosbui. Of het elastiekje is geknapt. Of het achterlichtje is ondanks de siliconen, elastische band tóch van je bagagedrager getrild.

Kortom: er is veel aan te merken op de huidige, losse fietslampjes.

Foto: Litta

Toch grijpen fietsers er graag naar. Een kapotte fietslamp maken of een nieuwe monteren is niet per se moeilijk, maar veel mensen houden gewoon niet van dingen waar een schroevendraaier aan te pas moet komen.

Ook Ter Kuile is "fan" van de losse fietslampjes. "Maar ik ben milieubewust opgegroeid. Elke maand een nieuw setje kopen is zonde van het materiaal. Het is een goede businesscase om slechte lampjes te verkopen, maar ik wilde fietslampjes ontwikkelen die jou dienen in plaats van andersom."

Het eerste idee was om de fietslampen te voorzien van zonnecellen, aangezien de meeste fietsen de hele dag buiten staan. "Maar zoals met veel ideeën het geval is: het bestond al. Ik had Chinese lampjes met zonnecellen op AliExpress besteld. Na gebruik kon ik twee conclusies trekken: de zonnecellen leveren genoeg energie om het lampje te laten branden, zelfs als ik het onder het zadel had gemonteerd. Maar het ding had knipperstanden die ik niet wilde hebben, ik vergat de lampjes uit te zetten en ze waren gewoon niet zo mooi."

Litta gaat vanzelf aan dankzij trilsensoren

Ter Kuile concludeerde dat "de gebruikersinteractie van het Chinese lampje ruk was". Zo ontstond het idee om de Litta vanzelf aan te laten gaan door middel van trilsensoren en hem diefstal-proof te maken met een tiewrap-bevestiging. Die kan wel losgesneden worden, maar dan kun je de Litta niet opnieuw vastmaken en dus niet meer gebruiken.

Bovendien is een mes ter hand nemen net iets te ambitieus voor de huis-tuin-en-keukendieven die het doorgaans uit luiheid op andermans fietslampjes hebben voorzien, is de overtuiging van Ter Kuile.

Hij begon in zijn eentje te schetsen, maar al snel raakte oud-studiegenoot Jim Teunis betrokken bij het project. Die wilde voor een vriendenprijsje de elektronica wel voor zijn rekening nemen. Ook studievriend Nyckle Sijtsma haakte aan om de Litta verder te ontwikkelen, nadat hij één van de prototypen had getest.

Vader Willem ter Kuile, ook industrieel ontwerper, kwam met tips, zoals het coaten van de elektronica om de Litta beter bestand te maken tegen het Nederlandse weer. Hoewel hij vindt dat ontwerpers "geen ondernemertje moeten spelen", kijkt hij over de schouders van de drie vrienden mee.

"Mijn vader zei: 'Begin er niet aan.' Hij vindt het wel leuk, maar heeft ook genoeg ontwerpers gezien met goede ideeën die het geprobeerd hebben.  Uiteindelijk moet je een businessman zijn en het verkopen. Daarin kan ik hem vooralsnog niet tegenspreken. Ik heb nu ook niet het idee om een heel grote business te starten. Dit lampje is een avontuur met mezelf als doelgroep. Het is niet de bedoeling dat ik rijk wordt met Litta."

Foto: Litta

Zo ver is het ook nog lang niet. Er zijn veertig prototypen van de Litta uitgeprobeerd door fietsers. Die vinden dat het lampje in productie moet worden genomen.

Tot en met 7 maart loopt er een campagne op crowdfundingplatform Kickstarter om 60.000 euro op te halen. Het grootste deel van dit bedrag is bestemd voor de productie van matrijzen, de gietvorm voor de Litta.

Als het bedrag wordt opgehaald – de teller staat nu op iets meer dan 14.000 euro – is er nog ruimte om eventuele kleine tegenvallers op te vangen. "Denk hierbij aan matrijzen waarbij water naar binnen kiert, elektronica die de batterij leeg trekt of een levering die sneuvelt", somt Ter Kuile op.

Investeren via crowdfundingsplatform Kickstarter

Het Litta-team heeft een eerste oplage van tweeduizend setjes van twee Litta's in de planning die worden geproduceerd in China. Een setje Litta's kost 25 tot 30 euro. "De productiekosten zonder afschrijving van de mallen, zijn ongeveer een derde daarvan", zegt Ter Kuile.

Op Kickstarter kun je investeren door onder meer een bestelling te plaatsen. Enkele Litta's gaan vanaf 19 euro. Als je grotere aantallen bestelt, daalt de prijs per Litta. Levering is gepland in augustus 2020.

Op Kickstarter ziet Ter Kuile interesse uit Nederland, Duitsland, Japan, Canada en de Verenigde Staten, dus het fietslampjesprobleem lijkt zich niet alleen te manifesteren in Amsterdam en andere grote steden in Nederland. Maar zoals hij zelf al zei: een slecht lampje op de markt brengen is een goed businessmodel. Kan hij genoeg Litta's slijten als ze jaren meegaan?

"Als ik daadwerkelijk zo'n goed product ontwerp dat ik nooit meer iets verkoop, dan heb je als ontwerper wel iets goed gedaan", lacht Ter Kuile.

Maar vooralsnog hebben de Litta's waarschijnlijk niet het eeuwige leven. "Kunststof blijft een zwakke schakel en is op de lange termijn niet opgewassen volle zon, regen, enzovoort. Maar we hopen de Litta zo te ontwerpen dat de lampjes vijf jaar meegaan. Ik denk dat er genoeg animo is in Nederland en andere landen om daar een goede business van te maken."

Lees meer over mobiliteit en duurzaamheid: